Osteoporoz
Osteoporoz veya kemik erimesi, kemik metabolizmasındaki bir bozukluk sonucunda kemikteki protein örgüsünün seyrelmesiyle iskelette ortaya çıkan ve kemiklerin çok kolay kırılabilmesine sebep olan bir hastalıktır.
Kemiğin birim hacimdeki mineral yoğunluğu azalmıştır. Bu nedenle kemikler daha kolay kırılır hale gelir. En çok omurlarda, kalça ve bilek kemiklerinde görülse de vücuttaki bütün kemikler bu durumdan etkilenir. Her iki cinste de görülebilmekle beraber hastaların %80’i kadındır.
Osteoporoz ve Beslenme Tedavisi
-
Her yaş döneminde yeterli kalsiyum tüketilmelidir.(1-10 yaş 800 mg, 11-24 yaş 1200 mg, daha sonraki yaşlarda 800 mg kalsiyum/gün ).Kalsiyum için en iyi kaynak süt ve süt ürünleridir. Sütün dışında özellikle yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve pekmez kalsiyumdan zengindir.
-
Mineral içeriği yüksek sert suların içilmesi tercih edilmelidir.(Sert sularda 200-280 mg kalsiyum/lt vardır.)
-
D vitamini gereksinimi karşılanmalıdır.Güneş ışınlarından uygun şekilde ve düzenli olarak yararlanılmalıdır.Kış günlerinde öğle vakitleri, yaz aylarında ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde güneşlenilmelidir.
-
İçme ve kullanma sularının florid içeriğinin litrede 0.7-1.2 mg düzeyinde olması kemik ve diş sağlığı açısından önemlidir.
-
Aşırı posa tüketiminden sakınılmalıdır.Orta düzeyde posa tüketiminin (20-25 g/gün) olumsuz etkisi söz konusu değildir.
-
Aşırı protein tüketiminden kaçınılmalıdır.Çünkü yüksek proteinli diyet idrarla kalsiyum atımını arttırır ve osteoporozis için önemli bir risk faktörüdür.Önerilen protein miktarı, günlük hayvansal kaynaklı besinlerin ağırlıklı olduğu diyette 1 g/kg, bitkisel ağırlıklı diyette ise 1.3 g/kg’dır.
-
Aşırı fosfor tüketiminden kaçınılmalıdır. Proteinli besinler genelde fosfordan da zengindir.Protein yeterli düzeyde alınırsa aşırı fosfor alımı da önlenir.
-
Yemeklere aşırı tuz eklemekten ve tuzlanmış besinleri aşırı tüketmekten sakınılmalıdır.Çünkü aşırı tuz, idrarla kalsiyum atımını arttırmaktadır.
-
Sigara içilmemelidir. Sigara kan kortizon düzeyini artırarak 25-hidroksi D vitamininin, Aktif şekli 1-25 dihidroksi D vitaminine dönüşümünü azaltır.Aynı şekilde kandaki C vitamini düzeyini ve serum östrojen düzeyini de düşürür. Düzenli fiziksel aktivitede bulunulmalıdır.Fiziksel aktivite gençlikte kemik kütlesini arttırır, yaşlılıkta ise kemik kaybını önler.Haftada en az 2-3 kez 30 dakika yürüyüş gereklidir.
-
Alkolden sakınılmalıdır.Alkol, kemik oluşum hücrelerini harap eder ve kalsiyum emilimini bozar.
-
Aşırı incelikten kaçınılmalıdır.Beden kitle indeksi 25’in altına inmemelidir.Çünkü menopozdan sonra vücut, yağ dokusundaki östrojenden de yararlanmaktadır.
-
Özellikle aliminyum içeren antiasitlerden, kortizonlu ilaçlardan sakınılmalıdır.
-
Aşırı kafein tüketilmemelidir.Kafein içeren çay, kahve türleri ve kola tüketimi sınırlandırılmalıdır.